Search Results

TUIS BEVINDINGE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Sleutel resultate Plaasfeite Sleutel wenke Benaderings Plaasfeite BESKRYWING Sentraal Sandveld/Kalk. ONDERNEMING Aangepaste beeste en skape met beperkte wild. EIENDOMSGROOTTE 5031 ha. FUNKSIONELE KLASSIFIKASIE VAN AREA Ryptoestande; nieaggressiewe bosverdigting; geen bosbeheer nodig nie. GEMIDDELDE JAARLIKSE REËNVAL EN VERANDERLIKHEID Gemiddeld is 250 mm; laagste was 36 mm, hoogste was 750 mm. HOOGTE 1350 meter bo seespieël. BESIT OF HUUR Besit; voltydse bestuur MOTIVERING VIR VERANDERING EN BENADERING Toe die gesin hulle in 1972 op die plaas gevestig het, het hulle geglo dat as hulle die plaas reg bestuur, die meerjarige grasse sou terugkeer. HOOFINNOVASIE Hoëdigtheid selektiewe beweiding, vinnige rotasie met goed aangepaste skape en beeste, en ’n volgehoue fokus op die bereiking van goeie diereprestasie Voorheen is die plaas deur eenjarige grasse oorheers. Ná 10 jaar se toepassing van hoëdigtheid selektiewe weiding word die veld nou deur meerjarige grasse oorheers Voervoer vir diere: Die gemiddelde hoeveelheid beskikbare gras en bos in kilogram per hektaar is onderskeidelik 692 en 269 wat ’n totaal van 962 kg/ha voer aan die vee beskikbaar stel. Boomdigtheid: Die gemiddelde houtagtige boomdigtheid is 604 TE/ha (boomekwivalente per hektaar). Biodiversiteit: Die gras- en boskomponent bestaan uit onderskeidelik 7 en 4 meerjarige spesies. Die biodiversiteit-indeks van die plaas is ’n medium waarde (0,5) wat daarop dui dat sommige spesies die grasse en bosse wat op die plaas groei, begin oorheers. Sleutel resultate Gemiddeld van 87% kalfpersentasie en 100% speen van lammers deur die tien jaar tydperk. Volhoubare bestokking het van 20 kg/ha tot 30 kg/ha verbeter Gedurende die tien jaar periode het die kilogramme lewende gewig geproduseer op 11 kg/ha gestaan. Aansienlike vermindering van insetkoste. Kernkuddes van beeste en skape is suksesvol deur die 2019/20-droogte gesien. Bereiking van finansiële veerkragtigheid as gevolg van droogtebestandheid, goeie prestasie en vrugbaarheid van die diere. Minder verliese weens roofdiere onder skape en kalwers danksy van gereelde patrollies langs die geëlektrifiseerde heinings. Plaas Pommernhagen Thorsten en Ursula Lüsse het die beweiding aangepas ten einde weiveldverbetering en diereprestasie te verkry. In 1972, toe die gesin op die plaas aangekom het, was daar net een meerjarige graspol. Nou word die veld oorheers deur meerjarige grasse en die swarthaakbome vrek van nature. Sleutel wenke Gemiddeld van 87% kalfpersentasie en 100% speen van lammers deur die tien jaar tydperk. Volhoubare bestokking het van 20 kg/ha tot 30 kg/ha verbeter. Gedurende die tien jaar periode het die kilogramme lewende gewig geproduseer op 11 kg/ha gestaan. Aansienlike vermindering van insetkoste Kernkuddes van beeste en skape is suksesvol deur die 2019/20-droogte gesien. Bereiking van finansiële veerkragtigheid as gevolg van droogtebestandheid, goeie prestasie en vrugbaarheid van die diere. Minder verliese weens roofdiere onder skape en kalwers danksy van gereelde patrollies langs die geëlektrifiseerde heinings. Benaderings VEERKRAGTIGHEID VAN DIE PLAAS Plaas Pommernhagen het ekologiese en finansiële veerkragtigheid beleef tydens en ná die 2019-droogte. Geen vermindering van die kernbees- en skaapkuddes moes plaasvind nie en ’n 30 kg/ha bestokking is gehandhaaf. GELDMAAK POTENSIAAL VAN DIE PLAAS ’n Gemiddeld van 87% kalfpersentasie en 100% speen van lammers is deur die tien jaar tydperk gehandhaaf. Die lewende gewig wat in die tien jaar op die plaas geproduseer is, was 11 kg/ha. Albei hierdie faktore dui op ’n gesonde, lewensvatbare besigheid. Let op die daling in kg/ha produksie die jaar ná die 2013en 2019-droogtes. KEUSE VAN DIER/S Goed aangepaste, lae inset en vroegryp diere: Dorper/Damaraskape wat met Meatmasters (wat drie teelseisoene het) gekruis is, asook Bonsmara-beeste. Ramme en bulle met kwaliteitgenetika is in die kuddes ingebring.

TUIS BEVINDINGE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Sleutel resultate Plaasfeite Sleutel wenke Benaderings Plaasfeite BESKRYWING Sentraal Hoogland Doringveld. ONDERNEMING Gediversifiseerde organiese en biodinamiese plaas; vernaamste ekstensiewe aktiwiteite is beeste; die beplande weiding en gekombineerde trop (PGCH-benadering) asook wild. EIENDOMSGROOTTE 8 500 hektaar (waarvan slegs 4 000-6 000 ha deur beeste gebruik word as gevolg van die steil bergagtige landskap). FUNKSIONELE KLASSIFIKASIE VAN AREA Platorand met vlaktes en heuwels; ryp. GEMIDDELDE JAARLIKSE REËNVAL EN VERANDERLIKHEID Gemiddeld 427 mm; laagste 172 mm; hoogste 1 015 mm. HOOGTE 1 850 meter bo seespieël. BESIT OF HUUR Artikel 21-maatskappy, nie vir wins nie; voltydse bestuur MOTIVERING VIR VERANDERING EN BENADERING Die ernstige impak wat die 1980’s se droogtetoestande op die plaas (sowel as nasionaal) gehad het, het boere aangemoedig om na nuwe maniere te kyk om veerkragtigheid in hul boerderyte verhoog en ’n praktyk-gerigte gemeenskap te ontwikkel. HOOFINNOVASIE Beplande weiding en oppasstelsel met honde en veewagters; mobiele oornagkrale om veiligheid moontlik te maak; beweiding op titelaktegrond deur herlewings-, organiese en biodinamiese beginsels te gebruik. Bo: Illustreer die effek van droë bos wat gepak word om die vloei van water te vertraag en te herlei. Voervoer vir diere: Die gemiddelde hoeveelheid beskikbare gras en bos in kilogram per hektaar is onderskeidelik 651 en 256 wat ’n totaal van 908 kg/ha voer aan die vee beskikbaar stel. Boomdigtheid: Die gemiddelde houtagtige boomdigtheid is 519 TE/ha (boomekwivalente per hektaar). Biodiversiteit: Die gras- en boskomponent bestaan uit onderskeidelik 23 en 13 spesies. Die biodiversiteit-indeks van die plaas is ’n goeie waarde (0,7) wat dui op min dominansie tussen grasse en bosse wat op die plaas groei. Bo: Die kenmerkende groen area dui op ’n proef wat in Junie 2018 gedoen is met ’n elektries omheinde oornagkraal vir 500 stuks bees en wat vir sewe dae in stand gehou is (nog steeds sigbaar in 2022). Die trop het ’n hoë mis-, uriene-en hoef-impak op die grond verskaf. Die verhoogde koolstof en voedingstowwe in die grond het gelei tot ’n ontploffing van diversiteit en ’n toename in die kwaliteit van beskikbare voer vir die vee. Hierdie suksesvolle proef versterk die behoefte om die metodiek van diere-impak te bevorder ten einde die grond, veral swaarder kleigrond, te verbeter. Sleutel resultate Roofdierverliese het van 40 kalwers tot 1-2 kalwers per jaar afgeneem as gevolg van die gebruik van beplande weiding gekombineer met veewagters, Anatoliese honde en mobiele oornagkrale. Kalfpersentasie is 72% sedert die benadering van beplande beweiding en bulle wat heeljaar in die trop bly. Verlaagde insetkoste deur slegs soutblokke aan die diere te verskaf omdat min fosfaat nodig is. Merkbaar verbeterde hulpbronbasis met goeie grondbedekking en minder afvloei van reënwater in dongas en damme Direkte bemarking aan die publiek en op organiese markte in Windhoek maak goeie pryse moontlik. Mens-vee-interaksies is kalm en stresvry. Die bou van ’n gemeenskap met teoretiese en praktiese kennis. Plaas Krumhuk Clemens en Ulf-Dieter Voigts sê dit is belangrik om die natuur sowel as die mense rondom jou sorgsaam waar te neem om antwoorde vir jou bestuursvrae te kry. Dit is net so belangrik soos al die kaarte, metings en rekords wat nodig is om jou sukses te meet. Sleutel wenke Koeie met die regte potensiaal sal by die area aanpas. Beweeg die trop vinnig in die groeiseisoen en stadiger in die droë seisoen. Die daaglikse fokus moet op diereprestasie wees om ’n goeie kalfpersentasie te verseker asook goeie kwantiteit en kwaliteitvleis om te verkoop. Verliese weens diefstal en roofdiere moet tot die minimum beperk word. In gebiede met wild, pas wagters saam met honde die vee op. Snags word van klein mobiele elektries omheinde krale gebruik gemaak. Voorsien in die behoeftes van veewagters Daaglikse, maandelikse en jaarlikse bonusse vir die veewagters is belangrik om te verseker dat die werk goed gedoen word. Diversifiseer inkomstebronne. Plaas Krumhuk se missie is om die tradisionele Namibiese manier van boer te omskep in ’n moderne gemeenskapgebaseerde boerderybesigheid met ’n sterk fokus op maatskaplike ontwikkeling. Laat die mense jou handelsmerk ken en vertrou. Benaderings RESILIENCE VAN DIE PLAAS Ekologiese en finansiële veerkragtigheid tydens en ná die 2019-droogte. Onttrekking van die kernbeeskudde was nodig (van 23 kg/ha tot 6 kg/ha) weens ’n hoë voorkoms van wild op die plaas, maar getalle herstel vinnig. GELDMAAK POTENSIAAL VAN DIE PLAAS ’n Gemiddelde kalfpersentasie van 72% is oor die tien jaar tydperk behaal. Die lewende gewig wat sedert 2015 op die plaas geproduseer word, is 4 kg/ha. KEUSE VAN DIER/E Hoewel daar met Simmentaler-tipes begin is, is Bonsmara-bulle later op Nguni-koeie gebruik. Tans word slegs Nguni-bulle gebruik. Die Nguni-bulle bly heeljaar by die enkelkudde wat twee natuurlike kalfseisoene tot gevolg het. Die meerderheid kalwers word tussen Januarie en Maart gebore en ’n tweede, kleiner hoeveelheid word elke jaar in Junie en Julie gebore. Hoë verliese weens roofdiere het gelei tot die aanvaarding van die beplande gekombineerde weiding en veewagtergebruik met 80x80 meter elektries omheinde mobiele oornagkampe, veewagters met mobiele akkommodasie en Anatoliese berghonde om te help om roofdiere verder af te skrik.

Waag om om te gee Oor Dare to Care Die “Dare to Care Fund” is in 2000 gestig om destyds bystand te verleen aan slagoffers van veldbrande deur lede van die landbousektor. Sedertdien het die Dare to Care-rampfonds baie slagoffers van vloedgebiede, plaasaanvalle, San Boesmans, ens. Die hele landbousektor, insluitend die Namibië Emerging Commercial Farmers Union (NECFU), Namibia Agricultural Union (NLU), en die private sektor in Namibië, het besluit om hande te vat onder die “Dare to Care”-sambreel om 'n bydrae te maak tot alle droogte- geteisterde boere om die droogte te oorleef. Dit sluit kommunale, opkomende kommersiële en kommersiële boere regoor die land in. Meer oor Dare to Care Persverklarings en ander dokumente Persverklaring - Augustus 2021 Persverklaring - Februarie 2019 Dare to Care Nuusflits - Februarie 2019 Waag om te sorg Agtergrondinligting Dare to Care Bankbesonderhede

TUIS BEVINDINGE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Sleutel resultate Plaasfeite Sleutel wenke Benaderings Plaas Venus BESKRYWING Noordelike Doringveld. ONDERNEMING Geenbewerking mielieproduksie sedert 2009; dekgewasse om die grond te bou; sowel as veeproduksie sedert 2019. EIENDOMSGROOTTE 1794 hektaar FUNKSIONELE KLASSIFIKASIE VAN AREA Baie aggressiewe bosgroei; hoë potensiaal grond; hoë reënval. GEMIDDELDE JAARLIKSE REËNVAL EN VERANDERLIKHEID Oor die afgelope 10 jaar gemiddeld van 511 mm; laagste was 183 mm; hoogste was 886 mm. VERHOOGING 1 495 meter bo seespieël BESIT OF HUUR Besit; voltydse bestuur MOTIVERING VIR VERANDERING EN BENADERING Klaas het in 2003 as stokperdjie op 200 ha begin boer. Nadat hy besluit het dat daar ’n beter manier moet wees, het hy in 2009 met geenbewerking begin. Die ineenstorting van die konstruksiebedryf wat sy hoofbron van inkomste was, het hom gedryf om meer grond te koop. Dwarsdeur die droogte in 2019 het hy dekgewasse geplant, en in hierdie tyd het hy die werklike potensiaal gesien van wat bereik kan word. HOOFINNOVASIE Verbou mielies deur die geenbewerkingmetode (13 jaar) en gebruik dekgewasse (4 jaar) om grond te verbeter en veeproduksie te verhoog. Dit is moeilik om visueel te onderskei tussen geenbewerking en dekgewasverbouing en die konvensionele praktyke. Ná 13 jaar van geenbewerking en vier jaar van dekgewasverbouing, het die grondkoolstof met 35% toegeneem, vergeleke met naburige plase onder konvensionele bestuur. Sleutel resultate Ná vyf jaar van geenbewerking het die struktuur en waterhouvermoë van die plaas se grond verbeter wat dit meer droogtebestand gemaak het. Ná 13 jaar van geenbewerking en vier jaar van dekgewasverbouing, het die grondkoolstof met 35% toegeneem, vergeleke met naburige plase onder konvensionele bestuur. Mielie-opbrengste het in 2022 (swak reënvaljaar) verdubbel in vergelyking met konvensionele buurplase. In 2020 is 60 hektaar dekgewasse aangeplant en 212 speenkalwers met ’n gemiddelde gewig van 105 kg is aangekoop. Die speenkalwers het vier maande op die dekgewasse en 2 maande op die mieliestoppels gewei. Teen 20 Julie 2020 het die gemiddelde gewig tot 187 kg toegeneem wat ’n gewigstoename van 70% in ses maande verteenwoordig. In droë jare kan die groot finansiële verliese wat deur mislukte oeste teweeg gebring word, gedeeltelik verreken word deur geenbewerking en dekgewasse waarop vee wei. In nat jare is die mielie-opbrengste soortgelyk aan konvensionele buurplase, maar die verhoogde kilogramme uit vee lei tot hoër winste Hoewel graanproduksie min of meer dieselfde gebly het, het die opbrengs in droër jare verbeter en die veegetalle verdriedubbel wat verbeterde winsgewendheid tot gevolg het. Ná die eerste jaar van dekgewasse het die mielielande minder siektes gehad. Aangesien bespuiting vir swam- of insekbesmetting nie nodig was nie, is sekere besparings op koste behaal en is die grond die skadelike effekte van hierdie bespuitings gespaar. Biodiversiteit in die lande neem toe en die hele plaas is meer volhoubaar Aangesien die grond vir die grootste deel van die jaar bedek is, bly die vog en gevolglik die groen plante baie langer staan in die lande Die verhoogde produksie en winsgewendheid kan nou vir hul twee seuns ’n toekoms op die plaas bied. Plaas Agagia Klaas Malan sê grond is nie net vuil nie. Grond is die tuiste van miljoene mikro-organismes wat vir jou wil werk – om jou 'n meer suksesvolle boer te maak. Maar jy moet ophou om hul huis (grondstruktuur) af te breek, anders gaan jy moeilikheid as boer in die gesig staar. Om oor te skakel na geenbewerking en dekverbouing het groot potensiaal om die grond, gesinne en gemeenskappe te laat herleef, maar die oorgang moet op 'n noukeurig beplande manier gedoen word. Sleutel wenke Die hoofbeginsel van sukses is om ’n praktiese begrip te verkry van die beginsels en praktyke wat geskik is vir jou toestande. Om dit te bereik, moet jy jou eie navorsing doen, raad van ander kry en klein proewe van nuwe benaderings doen om te sien of dit werk. Noukeurige beplanning, finansiële hulpbronne en dissipline word vereis om enige benadering behoorlik toe te pas Dit is belangrik om met goeie vee-genetika wat goeie markwaarde het, te werk. As jou volhoubare bestokking toeneem en jy het goeie diereprestasie en goeie dierevrugbaarheid, dan is jy in die wedloop om jou wins per ha mettertyd te verhoog. JJy moet belê waar en wanneer dit nodig is. Byvoorbeeld, in kunsmis (al vul jy met mis aan), en in lek vir diere. As jy die grondgehalte opbou, sal jy minder afhanklik word van hierdie insette. Dit is egter steeds belangrik om elke jaar te doen wat nodig is om jou wins hoog te hou. Eerstens moet jy die meerjarige onkruide onder beheer kry (besluit op ’n deeglike onkruidbeheerplan), dan daarop fokus om grondgesondheid te herstel. D.w.s. korrekte pH, goeie voedingstofstatus, minder verdigtingslae, en laastens, gebruik presisieboerdery (satellietnavigasie). Jy moet die hoeveelheid tyd verminder wat jy op die land met toerusting bestee en die volgende beginsels toepas: • Beweeg na minimumbewerking/beperkte versteuring van die grond. • Integreer vee en wisselbou met dekgewasse. • Behou lewende wortels in die grond vir so lank as moontlik in die jaar. • Gebruik die minste skadelike chemikalieë op die land. • Bou grondkoolstof en gesonde grond Die beginsels vir veeproduksie in die veld in die droë seisoen sluit in: • Gebruik goeie genetika met ’n goeie markwaarde. • Dun die mees aggressiewe indringerbosse uit om die gras-, kruide en biodiversiteit te verhoog, maar behou die smaaklike breëblaar struike en bosse aangesien dit goeie kwaliteitvoer vir die vee verskaf • Gebruik hoëdigtheid, selektiewe beweidingmetodes om veldverbetering te verseker terwyl goeie diereprestasie en vrugbaarheid behaal word. • Verseker voldoende rus en herstel in die groeiseisoen. Benaderings VEERKRAG VAN DIE PLAAS In 2022, met slegs 400 mm reënval, het die geenbewerking en dekgewasse ’n verdubbeling in mielieproduksie opgelewer (3.1 ton per ha in vergelyking met 1.6 ton per ha in die gebied). Die beesgetalle het van 100 GVE sonder dekgewasse in 2018 tot 700 GVE met 155 ha dekgewasse in 2022 toegeneem. KEUSE VAN DIER/S Vee met goeie genetika word gebruik om die potensiaal van die dekgewasse wat voorsien word, te verwesenlik. Die bedoeling is om die kudde met 300 koeie te sluit en om 240 kalwers per jaar te speen, om 120 osse per jaar te slag deur alle verse as speenkalwers te verkoop, en om alle tollies te hou om as osse op 36 maande te verkoop.

ARBEID (AEA) Die NLU Arbeid (AEA)-bladsy hou jou op hoogte van die verskillende landbou- en algemene arbeidsverwante kwessies. Hierdie afdeling is eksklusief slegs vir NLU-lede. Om 'n lid te word, besoek asseblief ons ledeblad hier . OOR BESTUUR AFLAAI REPORTS

Handleidings Handleidings vir opkomende boere Grootvee Bestuur LAAI DIE HANDLEIDINGAF Handleidings vir opkomende boere Kleinvee Bestuur LAAI DIE HANDLEIDINGAF Handleidings vir opkomende boere Weidingsbestuur LAAI DIE HANDLEIDINGAF Handleidings vir opkomende boere Boerdery Finansies Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Rangeland Bestuur Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Grootveebestuur Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Kleinveebestuur Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Dieregesondheid Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Meganika Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Gewasproduksie Laai DIE HANDLEIDING AF Handleidings vir opkomende boere Arbeidsbestuur Laai DIE HANDLEIDING AF

TUIS BEVINDINGE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Regenerative Praktyke Waar ons begin het Die herlewingslandbou projek is aangepak om die kern-suksesfaktore te identifiseer vir 'n lang-termyn volhoubare lanbou bedryf in Namibie 2012 Publisering van die Herlewingslandbou vir Lewendehaweprodusent boekie. 2015-2019 Bespoediging van die implementering van die strategie wat deur die EU en die Ministerie van Landbou befonds word 2020 NLU-herlewingsprogram begin 2022 Bekendstelling van Regenerating Namibia se Veeboere-boekie Wat ons geleer het Van die plase wat by die studie ingesluit is, terugvoer wat deur die gemeenskap ingedien is en ontleding wat oor akademiese studies gedoen is, is dit wat ons geleer het. Verken Gevallestudies Moenie 'n buitestander wees nie: Raak betrokke deur een van die NLU-boereverenigings en help om 'n verskil in die landbousektor te maak. Beskou

TUIS BEVINDINGE MAATSTEKE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Regenerative Praktyke Waar ons begin het Die regeneratiewe boerderyprojek is onderneem om die sleutelsuksesfaktore vir langtermyn volhoubare boerderybesighede in Namibië te identifiseer. 2012 Bekendstelling van Namibië weiveldbestuursbeleid en -strategie 2015-2019 Bespoediging van die implementering van die sterrestelsel wat deur die EU en die Ministerie van Landbou befonds word 2020 NLU-herlewingsprogram begin 2022 Middagete van Regenerating Namibia se Veeboere-boekie Wat ons geleer het Van die plase wat by die studie ingesluit is, terugvoer wat deur die gemeenskap ingedien is en ontleding wat oor akademiese studies gedoen is, is dit wat ons geleer het. Verken Gevallestudies Moenie 'n buitestander wees nie: Raak betrokke deur een van die NLU-boereverenigings en help om 'n verskil in die landbousektor te maak. Beskou

KOMMODITEITE Die NAU Veilings-bladsy hou jou op hoogte van die verskillende veilings wat landwyd plaasvind. AGRONOMIE SUIWEL VEEE VARK PLUIMVEE

TUIS BEVINDINGE NAVORSING TERUGVOER GEVALLESTUDIES Sleutel resultate Plaasfeite Sleutel wenke Plaasfeite BESKRYWING Oostelike Sandveld. ONDERNEMING Spekulasie: Koop in beeste met hoë gewigstoename potensiaal, vetmaak en verkoop. EIENDOMSGROOTTE 6700 hektaar. FUNKSIONELE KLASSIFIKASIE VAN AREA Nie-aggressiewe bush- verdikking; erge ryp. GEMIDDELDE JAARLIKSE REËNVAL EN VERANDERLIKHEID Vir die afgelope 66 jaar is die gemiddeld 433 mm; laagste 164 mm; hoogste 832 mm. HOOGTE 1286 meter bo seespieël. BESIT OF HUUR Besit; voltydse bestuur. MOTIVERING VIR VERANDERING EN BENADERING Chris wil die plaas tot sy optimum potensiaal ontwikkel, begin by die grasse, en dan al die ander moontlikhede, soos droëland-mielieproduksie en groenteverbouing. HOOFVERNUWING Bosuitdunning en w eiveldbestuur teen lae digtheid met lang herstelperiodes. Die sigbare uitbreiding van vingergras polle wat hulself as hardlopers in ’n reguit lyn (links) gevestig het. Vingergras wat van binne ’n ou Stipagrostis-pol groei. Chris glo beweiding van beeste teen lae digthede laat die Stipagrostis oorrus, wat ideale omstandighede skep vir die vestiging van ander breëblaargrasse (regs). INSPIRERENDE VOORSTEL VAN DIE BOER: Die dae van die kleinboer is verby. Boere moet nou groter dink, saamwerk en hulpbronne deel. ’n Idee vir die toekoms sou wees om die potensiaal van ’n versameling plase in dieselfde gebied te bepaal, gebaseer op reënval, grondwater, ryp en bewerkbare grond. As sodanig kan ’n grondpotensiaalplan ontwikkel word, wat die stigting van ’n maatskappy sal insluit waaronder al hierdie plase bestuur sal word. Die maatskappy sal ’n direkteur insluit om die plase as ’n maatskappy te bestuur en vaardige tegniese mense om die onderneming se potensiaal te verwesenlik. Die plaaseienaars sal nie by die daaglikse besluitneming betrokke wees nie, maar sal dividende ontvang volgens hul bydraes tot die onderneming. Sleutel resultate Sedert Chris ’n koeikalfkudde bestuur, moes hy nog nooit vee verkoop of verskuif weens droogte nie. Lugbespuiting van bosdoders het ’n goeie balans van bome, smaaklike breëblaar struike, kruide en grasse gelaat. In plaas daarvan om ses jaar ná die lugbespuiting bosdoders vir nasorg te gebruik, word vuur gebruik. Die kampe word vir een jaar gerus om brandmateriaal op te bou vir beheerde brand. Brand is goedkoper en doeltreffender as bosdoders. Lae insetkoste ná lugbespuiting. Verskeie meerjarige grasse het onder verskeie toestande teruggekeer. Herlewing is duidelik aan die gang. Vingergras (Digitaria) en Brachiaria keer terug in gebiede waar groot bome gevrek het ná die lugbespuiting. Aangesien geen houtskoolproduksie plaasgevind het nie, vestig die grasse onder hierdie dooie bome. Panicum neem oor by die suurgras (Schmidtia) in die riviergebiede en begin nou in die oopte inbeweeg. Aangesien ryp die sekelbos (Dichrostachys) in die gebied beheer, bly dit op ’n bruikbare hoogte. Kweekgras (Cynodon) het gaandeweg die dongas oortrek, wat nou skuins in plaas van steil is. Dit dui daarop dat die water op die grond bly en nie vinnig en sterk vloei nie, of skade langs die vloei-area veroorsaak nie. Plaas Dabis (Oos) Chris Coetzee sê die koste van ’n bakkie wat in 1970 gekoop is (R2 200), is vandag dieselfde gemeet aan die geldwaarde van die hoeveelheid speenkalwers wat verkoop moet word. Motors is nie duurder nie; plaasproduktiwiteit het eerder drasties afgeneem, en dit moet ons as ’n besigheid, as ’n wetenskap en as ’n kuns intensief ondersoek. Sleutel wenke Om ’n goeie boer te wees moet jy jou plaas leer ken (m.a.w. die verskillende grondlae en hoe hulle funksioneer, hergroeitempo’s op verskillende gronde, bewerkbare gronde, gebiede met die beste potensiaal, ens.) Elke plant (grasse, kruide, bosse, struike en bome) het ’n funksie sowel as ’n rede om te wees waar dit is. Leer ken die plante op jou plaas, en hoe om hulle te bestuur. Waterpunte is goeie bestokking-aanwysers. As die waterpunt deur eenjarige plante oorheers word, is grond oorbestok; as dit deur goeie meerjariges oorheers word, beweeg jy in die regte rigting. Stap ná elke bestuursaksie van tyd tot tyd deur die kampe en neem waar wat gebeur het. Wat het verbeter en wat nie? Wanneer jy bos beheer, maak nie saak watter metode jy gebruik nie. Maak seker dat jy genoeg groot bome laat om skadu en skuiling en genoeg smaaklike bos te bied. Dit is noodsaaklik vir diereprestasie sowel as die handhawing van gesonde biodiversiteit van bome, bosse, struike, kruide en grasse. Wanneer om na die volgende kamp te skuif: • Weet wat om van elke kamp te verwag (d.w.s. wat is daar, kwaliteit en kwantiteit met betrekking tot tyd bestee in die kamp, diereprestasie en stimulering van gesogte plante).. • Wanneer lekverbruik toeneem en/of diere meer tyd by die water deurbring, beweeg na die volgende kamp. • Let op wat geëet word. Skuif die diere sodat die gesogte plante nie weer geëet word nie. Jy moet beplan wat om wanneer en waar te doen, en jy moet besluit watter benadering jou die beste marginale uitkoms gee (d.w.s. die hoogste opbrengs vir geld bestee). Moenie bosdoders gebruik in riviere of gebiede wat ’n vlak sandlaag (2 meter) met ’n kleilaag onder het nie. Dit dring die sandlaag binne, maar beweeg sywaarts bo die kleilaag en maak bome dood ver van waar die chemiese middel toegedien is.

VEILINGS Die NAU Veilings-bladsy hou jou op hoogte van die verskillende veilings wat landwyd plaasvind. ALGEMEEN AGRA BLAAUWBERG NLA WLA